Tijdens zijn recordpassage langs de zon eind vorig jaar heeft NASA's Parker Solar Probe verbluffende nieuwe beelden gemaakt vanuit de atmosfeer van de zon. Deze nieuwe foto's, die dichter bij de zon zijn genomen dan ooit tevoren, helpen wetenschappers om de invloed van de zon in het hele zonnestelsel beter te begrijpen, waaronder gebeurtenissen die van invloed kunnen zijn op de aarde.
Vandaag onthult de Proba-3-missie van het Europees Ruimteagentschap de eerste beelden van de buitenste atmosfeer van de zon, de zonnecorona. De twee satellieten van de missie, die dankzij een reeks positioneringstechnologieën aan boord als één ruimtevaartuig kunnen vliegen, zijn erin geslaagd om hun eerste ‘kunstmatige totale zonsverduistering’ in een baan om de aarde te creëren. De resulterende coronale beelden demonstreren het potentieel van formatievliegtechnologieën en leveren wetenschappelijke gegevens van onschatbare waarde die ons begrip van de zon en haar raadselachtige atmosfeer zullen verbeteren.
Dankzij zijn nieuwe gekantelde baan rond de zon is het door de Europese ruimtevaartorganisatie ESA geleide ruimtevaartuig Solar Orbiter het eerste ruimtevaartuig dat de polen van de zon van buiten het eclipticavlak in beeld brengt. De unieke kijkhoek van Solar Orbiter zal ons begrip van het magnetische veld van de zon, de zonnecyclus en de werking van ruimteweer veranderen.
Zonnestormen kunnen catastrofale schade aanrichten. Een zonnestorm die eind oktober 2003 plaatsvond (nu de Halloweenstorm van 2003 genoemd) veroorzaakte naar schatting 27 miljard dollar aan schade. Dat aantal zal alleen maar toenemen omdat de mensheid steeds afhankelijker wordt van ruimte-infrastructuur en elektrische infrastructuur. Als we echter met enige nauwkeurigheid zouden kunnen voorspellen wanneer dergelijke stormen zouden toeslaan en ons gebruik van de technologieën die zouden kunnen worden getroffen zouden kunnen aanpassen, zouden we de ergste schade kunnen voorkomen. Maar op dit moment beschikken we nog niet over een systeem dat nauwkeurig genoeg kan voorspellen welke gebeurtenissen die schade kunnen veroorzaken.
Wetenschappers van het National Solar Observatory van de Amerikaanse National Science Foundation en het New Jersey Institute of Technology hebben de mooiste beelden van de corona van de zon tot nu toe gemaakt. Om deze hogeresolutiebeelden en -films te kunnen maken, ontwikkelde het team een nieuw 'coronal adaptive optics'-systeem dat onscherpte uit beelden verwijdert die wordt veroorzaakt door de aardatmosfeer. Hun baanbrekende resultaten zijn onlangs gepubliceerd in Nature Astronomy en maken de weg vrij voor een dieper inzicht in coronale verwarming, zonne-uitbarstingen en ruimteweer, en openen een mogelijkheid voor nieuwe ontdekkingen in de atmosfeer van de zon.
Een internationaal team van wetenschappers heeft een extreme piek in radiokoolstof ontdekt die overeenkomt met het jaar 12.350 voor Christus tijdens de schemering van de laatste ijstijd. De kracht van de gebeurtenis kon echter niet eerder worden vastgesteld vanwege het ontbreken van een geschikt model. De storm is nu geïdentificeerd als de krachtigste zonnedeeltjesstorm die tot nu toe bekend is, een kolossale ruimteweerstorm die 14.300 jaar geleden de aarde trof. Deze recente ontdekking breidt de tijdlijn en intensiteit van bekende zonneactiviteit uit en stelt een nieuwe bovengrens voor dergelijke zonneverschijnselen.
Drie door NASA gefinancierde raketten staan klaar om gelanceerd te worden vanaf de Poker Flat Research Range in Fairbanks, Alaska, in een experiment dat moet aantonen hoe poollichtsubstormen het gedrag en de samenstelling van de verre bovenste atmosfeer van de aarde beïnvloeden. De resultaten van het experiment kunnen een lang gekoesterde theorie over de interactie van het poollicht met de thermosfeer op losse schroeven zetten. Het kan ook de voorspelling van het ruimteweer verbeteren, wat van cruciaal belang is nu de wereld in het dagelijks leven steeds meer vertrouwt op satellietgebaseerde apparaten zoals GPS-apparaten.
Satellietoperatoren hebben betere ruimteweermodellen nodig om de levensduur van hun satellieten te maximaliseren en botsingen in een lage baan om de aarde te voorkomen. De groei van het aantal satellieten en brokstukken in een baan om de aarde, aangedreven door megaconstellaties zoals Starlink van SpaceX, heeft een nieuwe impuls gegeven aan de inspanningen om beter te modelleren hoe gebeurtenissen in het ruimteweer de dichtheid van de bovenste atmosfeer kunnen verhogen en daarmee de weerstand die satellieten in lage banen kunnen ondervinden.
Een startup voorspelt nu ruimteweer met openbaar beschikbare gegevens en is van plan om tegen 2028 een constellatie van 24 weersatellieten te lanceren. Het doel: miljarden, zo niet triljoenen dollars aan infrastructuur op de grond beschermen, plus de levens van ruimtetoeristen en astronauten nu we ons steeds meer buiten de planeet begeven. “Stel je voor dat je door de ruimte reist en de zon zendt een onzichtbare uitbarsting van straling, energie en geladen deeltjes uit die absoluut destructief kunnen zijn”, vertelde Alex Pospekhov, CEO van Mission Space, in een recente podcast van TechFirst. "Dit noemen we ruimteweer. En als zoiets gebeurt, heeft het invloed op activa in de ruimte, op aarde en brengt het natuurlijk het leven van astronauten en ruimtetoeristen in gevaar."
Het lijdt geen twijfel dat de zon een temperamentvolle ster is, zoals de ongewoon sterke zonnestormen van dit jaar laten zien. Sommige leidden tot opmerkelijke aurora's, zelfs op lage breedtegraden. Maar kan onze ster nog woedender worden? Bewijs voor de hevigste zonne-“driftbuien” is te vinden in prehistorische boomstammen en in monsters van duizenden jaren oud gletsjerijs. Op basis van deze indirecte bronnen kan de frequentie van supervlammen echter niet worden vastgesteld. En directe metingen van de hoeveelheid straling van de zon die de aarde bereikt, zijn pas sinds het begin van het ruimtetijdperk beschikbaar. Een andere manier om meer te weten te komen over het gedrag van onze zon op de lange termijn is door naar de sterren te gaan, zoals de insteek is van een nieuw onderzoek.
Op de 2.400 meter hoge Roque de Los Muchachos sterrenwacht op het Canarische eiland La Palma wordt de Gran Telescopio Canarias (GranTeCan) voor het eerst naar de sterren gericht. Met zijn gesegmenteerde spiegel met een diameter van 10,4 meter is dit 's werelds grootste spiegeltelescoop. In 1987 begon men aan de bouw van deze gigantische telescoop dat een samenwerkingsproject is tussen verschillende instituten uit Spanje, Mexico en de Universiteit van Florida. Meer dan 100 bedrijven werkten mee aan de bouw van de GranTeCan dat een prijskaartje heeft van 130 miljoen euro.
Ben je een amateur astronoom met een sterke pen? De Spacepage redactie is steeds op zoek naar enthousiaste mensen die artikelen of nieuws schrijven voor op de website. Geen verplichtingen, je schrijft wanneer jij daarvoor tijd vind. Lijkt het je iets? laat het ons dan snel weten!
Wordt medewerkerDeze website wordt aan onze bezoekers blijvend gratis aangeboden maar om de hoge kosten om de site online te houden te drukken moeten we wel het nodige budget kunnen verzamelen. Ook jij kunt uw bijdrage leveren door ons te ondersteunen met uw donatie zodat we u blijvend kunnen voorzien van het laatste nieuws en artikelen boordevol informatie.