Een sterrenbeeld is een verzameling sterren die ogenschijnlijk een figuur vormen wanneer we deze sterren met denkbeeldige lijnen verbinden. Vanop aarde lijken deze sterren die een sterrenbeeld vormen dicht bij elkaar te staan maar in het heelal bevinden deze sterren zich vele lichtjaren van elkaar. Sterrenbeelden hebben een rijke geschiedenis en hebben veelal namen gekregen die afkomstig zijn uit de Griekse of Romeinse mythologie of van dieren. de huidige indeling van de sterrenbeelden is voornamelijk gebaseerd op de sterrenatlas die in 1603 werd uitgegeven door de Duitse sterrenkundige Johannes Bayer. In dit artikel bespreken we het sterrenbeeld Beeldhouwer (Sculptor).
Algemeen
Het sterrenbeeld Beeldhouwer (Sculptor) is een klein sterrenbeeld dat men kan waarnemen vanaf het zuidelijk halfrond. Sculptor is voor waarnemers in Nederland en België dan ook niet zichtbaar. Het sterrenbeeld werd omstreeks 1751 geïntroduceerd door Nicolas Louis de Lacaille toen hij vanaf Kaap de Goede Hoop in Zuid-Afrika de sterrenhemel in kaart bracht. In grootte is Sculptor het 82ste sterrenbeeld. De zuidelijke hemelpool bevindt zich in het sterrenbeeld. In dit sterrenbeeld zijn heel wat interessante deep-sky objecten terug te vinden waardoor dit geliefd is onder amateur-astronomen.
Mythologie
Aan dit sterrenbeeld zijn geen mythologische verhalen verbonden aangezien het pas geïntroduceerd werd in de 18de eeuw.
Aangrenzende sterrenbeelden
- Cetus
- Aquarius
- Piscis Austrinus
- Grus
- Phoenix
- Fornax
Wat zijn de belangrijkste sterren?
Dit sterrenbeeld heeft niet echt heel heldere sterren. Alpha Sculptoris is de helderste ster en heeft een helderheid van magnitude 4,3. Deze ster bevindt zich op een afstand van 780 lichtjaar van ons en straalt maar liefst 1 700 maal zoveel licht uit als onze ster, de Zon. De oppervlaktetemperatuur van de ster bedraagt dan ook 17 000 Kelvin. De tweede helderste ster is Beta Sculptoris met een helderheid van magnitude 4,4. Deze ster bevindt zich op een afstand van 178 lichtjaar van ons.
Welke andere objecten zijn er te vinden in Sculptor?
In het sterrenbeeld Beeldhouwer (Sculptor) kunnen we tal van sterrenstelsels waarnemen waardoor dit een geliefd sterrenbeeld is bij amateur-astronomen. Verschillende van deze sterrenstelsels maken deel uit van de Sculptor Groep die zich in de buurt van de zuidelijke hemelpool bevinden. De Sculptor Groep is één van de meest nabije gelegen groepen van sterrenstelsels bij de Lokale Groep waar ook ons sterrenstelsel tot behoort. Het centrum van de Sculptor Groep bevindt zich op een afstand van 12,7 miljoen lichtjaar van ons eigen sterrenstelsel. Eén van de mooiste sterrenstelsels in het sterrenbeeld Beeldhouwer is NGC 253. Dit spiraalvormig sterrenstelsel kennen we ook onder de naam 'Beelhouwer-sterrenstelsel' en heeft een schijnbare helderheid van magnitude 8. Door zijn helderheid is NGC 253 één van de meest bekeken en meest populaire sterrenstelsels aan de zuidelijke sterrenhemel. Dit sterrenstelsel is al mooi zichtbaar in een 50 mm verrekijker of een kleine telescoop. Dit stelsel bevindt zich op een afstand van ongeveer 10 miljoen lichtjaar en is het helderste lid van de Sculptor Groep. Nog een prachtig sterrenstelsel dat we in het sterrenbeeld Beeldhouwer kunnen waarnemen, is NGC 55. Dit balkspiraalvormig sterrenstelsel heeft een visuele helderheid van magnitude 7,8 en bevindt zich op een afstand van ongeveer 5,9 miljoen lichtjaar van de Aarde. Dit stelsel bevindt zich anderhalve graad ten zuiden van de ster Alpha Sculptoris. Nog een mooie deep-sky object in het sterrenbeeld Beeldhouwer is NGC 300. Dit spiraalvormig sterrenstelsel maakt eveneens deel uit van de Sculptor Groep en heeft een visuele helderheid van magnitude 6,1 waardoor dit eveneens al goed waarneembaar is met kleinere telescopen. Dit stelsel bevindt zich op een afstand van 6,1 miljoen lichtjaar van ons en werd in 1826 ontdekt door de Schotse astronoom James Dunlop. In dit sterrenbeeld kunnen we ook de bolvormige sterrenhoop NGC 288 waarnemen. Deze bolhoop heeft een visuele helderheid van magnitude 9,4 en bevindt zich op een afstand van 28 700 lichtjaar van ons. Met een telescoop kan je deze bolhoop 1,8° ten zuidoosten van de Sculptor Groep en 37' ten noordoosten van de Zuidelijke Galactische Hemelpool.
Het prachtige sterrenstelsel NGC 253 - Foto: ESO
Het sterrenstelsel NGC 55 - Foto: ESO
NGC 300 - Foto: ESO
