De planeet Venus
Foto: NASA

Vanaf de Zon gezien is Venus de tweede planeet uit ons zonnestelsel. Deze witte parel aan onze ochtendhemel is net als de Aarde een terrestrische planeet en heeft ook ongeveer dezelfde diameter. Onder het dikke wolkendek van Venus schuilt echter een vernietigend broeikaseffect waardoor enige kans op leven onmogelijk is.

Venus werd in 1962 een eerste keer bezocht door de Amerikaanse ruimtesonde Mariner 10 maar kreeg daarna veel meer aandacht van de Sovjet-Unie die er op 1 maart 1966 in slaagde voor het eerst een ruimtesonde te laten landen op het oppervlak van deze planeet. Venus wordt vaak de zusterplaneet van de Aarde genoemd door de grote gelijkenissen en is de enige planeet uit ons zonnestelsel die genoemd werd naar een vrouw.

Karakteristieken

Diameter: 12.104 km
Rotatietijd: -243 dagen
Omlooptijd: 225 dagen
Afstand tot de zon: 108 210 000 km
Kleur: Wit
Aantal manen: 0
Gemiddelde temperatuur: 460°C

Geschiedenis

Doordat deze planeet na de zon en de maan het helderste object is aan onze sterrenhemel, werd Venus al heel vroeg in de geschiedenis van de mensheid beschreven en aanbeden. De Babyloniërs beschreven deze planeet al rond 1600 V.Chr. en noemden dit object Nindaranna terwijl de Sumiriërs in het zuidelijk deel van Mesopotamië Venus kenden als Dil-bat of Dil-i-pat. Uiteindelijk werd deze heldere planeet genoemd naar de Romeinse godin van de liefde. Voor de jaren 50 werd er soms gespeculeerd over mogelijk leven op Venus. In 1870 sloot de Britse sterrenkundige Richard Procter niet uit dat er leven op deze planeet zou zijn in de buurt van de polen en de Zweedse chemicus Svante Arrhenius beschreef in 1918 Venus als een natte groene planeet. Vanaf de jaren '50 werd echter duidelijk dat leven op Venus onmogelijk is door het extreme klimaat.

Baan & rotatie

Venus draait éénmaal om de 224,7 dagen om de zon. Opvallend kenmerk aan deze planeet is dat deze niet zoals alle andere planeten tegen de klok in draait maar met de klok mee draait. Dit verschijnsel heet retrograad en wil dus zeggen dat de zon op deze planeet opkomt in het westen en ondergaat in het oosten. De rotatiesnelheid van Venus is zeer traag. De planeet draait maar één keer om de 243 aardse dagen rond haar eigen as. Aangezien Venus tegelijk ook om de zon draait, duurt één dag op Venus dus 117 aardse dagen. Terwijl de Aarde aan de evenaar met een snelheid ronddraait van 1 600 km/h is dit op Venus slechts 6,5 km/h.

Venus
Kleurenopname van de planeet Venus - Foto: NASA

Atmosfeer & klimaat

Op vlak van atmosfeer is Venus een unieke planeet. De atmosfeer van deze planeet bestaat grotendeels uit koolstofdioxide (96%) en de druk bedraagt ongeveer 90 bar (is te vergelijken met de druk in de oceanen op een diepte van 1 kilometer). Wellicht is het opvallendste kenmerk aan Venus haar dik wolkendek dat bestaat uit druppels die voor 75% samengesteld zijn uit zwavelzuur en 25% uit water. Venus kent een zeer hoog albedo (weerkaatsingsvermogen) doordat dit dik wolkendek veel zonlicht weerkaatst. Onder dit wolkendek lopen de temperaturen extreem hoog op tot meer dan 480°C. Aangezien Venus ook een kleine hellingshoek heeft, komen er op deze planeet ook nauwelijks seizoenen voor die voor enige temperatuurwisseling kunnen zorgen. De gele-oranjekleurige wolken draaien sneller om de planeet dan de planeet om haar as. Vanop het oppervlak van Venus zijn de zon en de sterrenhemel nooit zichtbaar. De combinatie van het dik wolkendek, de hoge temperatuur en de hoge koolstofdioxideconcentratie zorgen voor een hevig broeikaseffect op deze planeet dat elke vorm van leven onmogelijk maakt. Tijdens het Russische Venera programma registreerden de Venera 11 en Venera 12 ruimtetuigen verschillende bliksems en donder in de atmosfeer van Venus. Ook de Europese Venus Express ruimtesonde merkte verschillende bliksems op in de hogere lagen van de atmosfeer van Venus. Aangezien regenval op het oppervlak van Venus niet voorkomt, vermoeden wetenschappers dat het onweer op deze planeet veroorzaakt wordt door vulkaanuitbarstingen.

Venus
Op deze ultraviolet opname zijn de wolkenbanden in de atmosfeer van Venus duidelijk zichtbaar.
Deze foto werd in 1979 gemaakt door de Amerikaanse Pioneer Venus Orbiter - Foto: NASA

Oppervlak & geologie

Het oppervlak van Venus wordt gekenmerkt door twee grote continentachtige hooglanden die de namen Ishtar Terra en Aphrodite Terra kregen. Ishtar Terra is ongeveer zo groot als Australië en bestaat uit een groot aantal bergen waarvan de hoogste een hoogte heeft van 10 kilometer. Aphrodite Terra bevindt zich op het zuidelijk halfrond van Venus en is ongeveer zo groot als Zuid-Amerika. Door het dik wolkendek op Venus bereiken weinig meteorieten het oppervlak van deze planeet waardoor er dan ook weinig sporen terug te vinden zijn van inslagkraters. Volgens wetenschappers beschikt Venus wellicht niet over tektonische platen zoals op Aarde maar door vulkanische activiteit is de korst van Venus continu in beweging. Een andere verklaring voor het feit dat er weinig inslagkraters terug te vinden zijn op deze planeet is dat het oppervlak regelmatig overspoeld wordt met lava. Op het oppervlak van Venus werden ongeveer 167 vulkanen geteld. Volgens schattingen zou het oppervlak van deze planeet ongeveer 500 miljoen jaar oud zijn. De afgelopen twintig jaar hebben astronomen en geologen een zeer mooi gedetailleerd beeld gekregen van het oppervlak van deze planeet door ondermeer de Amerikaanse Magellan ruimtesonde die met radarapparatuur het oppervlak van Venus in kaart bracht. In het centrum van Venus bevindt zich een kern die een diameter heeft van ongeveer 3 000 kilometer. Rond deze kern zou zich een mantel van gesmolten gesteente bevinden en aan de buitenzijde bevindt zich een 50 kilometer dikke mantel.

Venus
Deze opname werd gemaakt door de Russische Venera 13 ruimtesonde die op 1 maart 1982
een zachte landing maakte op het oppervlak van Venus.

Magnetisch veld

Venus kent een zeer zwak magnetisch veld. Hierdoor vermoedt men dan ook dat de ijzeren kern van deze planeet niet vloeibaar maar vast is. Volgens andere theorieën zou het ontbreken van een sterk magnetisch veld op Venus te wijten zijn aan de trage rotatiesnelheid. Door dit zwakke magnetisch veld is de magnetosfeer van Venus te zwak om de planeet te beschermen tegen de schadelijke kosmische stralingen.

Manen

Net zoals Mercurius heeft Venus ook geen manen. Volgens Alex Alemi en David Stevenson van het California Institute of Technology tonen hun studies aan dat Venus miljarden jaren geleden minstens één maan moet gehad hebben. Deze maan zou ontstaan zijn door een inslag met een ander hemelobject. Ongeveer 10 miljoen jaar later zou, volgens Alemi en Stevenson, Venus opnieuw getroffen zijn door een zware inslag waardoor de rotatie van de planeet zou omgedraaid worden en de maan zou opgeslorpt worden door Venus.

Zichtbaarheid

Ondanks het feit dat het oppervlak van Venus nooit zichtbaar is vanop Aarde door zijn dik wolkendek, blijft dit toch een prachtig object om waar te nemen. Na de zon en de maan is deze planeet het helderste object aan de sterrenhemel dat vooral ’s morgens of ’s avonds te zien is. Op het noordelijk halfrond wordt Venus ook vaak de 'morgenster' genoemd en is deze het best waarneembaar van juli tot januari. Venus komt maximaal vier uur voor zonsopkomst op en wanneer de lichtintensiteit van de zon ’s avonds opnieuw afneemt is de planeet al zichtbaar met het blote oog. Galileo Galileï ontdekte in 1610 dat Venus, net als onze maan, schijngestalten (fasen) heeft die goed zichtbaar zijn met een telescoop. Dit kon er enkel maar op wijzen dat Venus rondom de zon draaide. Deze ontdekking was meteen ook één van de eerste bewijzen die het geocentrisme van Ptolemaeus tegensprak. Kort voor het eerste of kort na het laatste kwartier is Venus het helderst en het best waarneembaar.

Kris Christiaens

K. Christiaens

Medebeheerder & hoofdredacteur van Spacepage.
Oprichter & beheerder van Belgium in Space.
Ruimtevaart & sterrenkunde redacteur.

Dit gebeurde vandaag in 1802

Het gebeurde toen

De Duitse astronoom Heinrich Wilhelm Matthias Olbers ontdekt de planetoïde 2 Pallas. Dit was de tweede planetoïde die ooit werd ontdekt. De planetoïde 2 Pallas beweegt zich in een baan om de Zon op een afstand van ongeveer 416 miljoen kilometer en is ongeveer 550 kilometer groot. Deze ruimterots werd genoemd naar Pallas uit de Griekse mythologie, de dochter van Zeus en beschermgodin van de stad Athene. Foto: NASA

Ontdek meer gebeurtenissen

Redacteurs gezocht

Ben je een amateur astronoom met een sterke pen? De Spacepage redactie is steeds op zoek naar enthousiaste mensen die artikelen of nieuws schrijven voor op de website. Geen verplichtingen, je schrijft wanneer jij daarvoor tijd vind. Lijkt het je iets? laat het ons dan snel weten!

Wordt medewerker

Steun Spacepage

Deze website wordt aan onze bezoekers blijvend gratis aangeboden maar om de hoge kosten om de site online te houden te drukken moeten we wel het nodige budget kunnen verzamelen. Ook jij kunt uw bijdrage leveren door ons te ondersteunen met uw donatie zodat we u blijvend kunnen voorzien van het laatste nieuws en artikelen boordevol informatie.

23%

Sociale netwerken